گردشگري سلامت به چه معني است

اکنون که پيشرفت انسان به اوج رسيده و ارتباط در کسري از ثانيه انجام مي شود نيز انسان ها به چند دليل مجبورند تا براي استفاده از خدمات پزشکي سفر کنند.

اما اين سفرها ديگر صرفا براي درمان نيست. پيشگيري از بروز بيماري و يا گذران دوران نقاهت بخشي از اين سفرها را تشکيل مي دهند.

با توسعه صنعت گردشگري در دنيا و دسته بندي انواع سفرها و توجه به اهداف سفر گردشگران در سراسر دنيا، سفرهايي که به اهداف ذکر شده انجام مي گيرند نيز مورد توجه برنامه ريزان و افراد فعال در صنعت گردشگري قرار گرفت و شاخه اي از گردشگري با نام گردشگري سلامت(HEALTH TOURISM)  شکل گرفت.
بر اساس  تعريف هاي سازمان جهاني جهانگردي  ( (UN-WTOيكي از اهدافي كه مي تواند گردشگر را برانگيزد تا عزم سفر کند، مسافرت براي کسب سلامتي است.  چيزي که از آن به گردشگري سلامت تعبير مي کنند.
در حقيقت گردشگري سلامت، نوعي از گردشگري است كه به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمي و ذهني فرد به مدتي بيشتر از 24 ساعت و كمتر از يك سال صورت مي گيرد. به اين ترتيب يک توريست سلامت با مسافرت از محل دائم زندگي خود مي تواند از خدمات درماني مقصد استفاده کند تا سلامت جسمي و روحي اش را به دست بياورد. نوعي از گردشگري که اين روزها خوشبختانه در ايران رواج پيدا کرده و توريست هاي زيادي را از کشورهاي منطقه براي بهره مندي از خدمات پزشکي و درماني ايران به کشورمان مي کشاند. البته بد نيست بدانيد که توريسم سلامت در ايران تاريخچه بسيار کوتاهي دارد. در حقيقت در سال 82 براي اولين بار توريسم درماني در گردشگري ايران از سوي وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت؛ البته وزارت بهداشت بيشتر با هدف اشتغالزايي براي دانش‌آموختگان پزشكي به اين مبحث پرداخت و نه رونق توريسم درماني. اما کم کم از سال 83 و درست پس از ادغام سازمان ميراث فرهنگي و سازمان‌ ايرانگردي و جهانگردي توريسم درماني به صورت مستقل در ايران ايجاد شد و مورد توجه بيشتري قرار گرفت.
كارشناسان مي‌گويند: گردشگري پس از صنعت نفت و خودروسازي، سومين صنعت بزرگ جهان به شمار مي‌رود. اين صنعت تاثير بسزايي در درآمدهاي ارزي کشورها دارد و به طور حتم در آينده‌اي نزديک به صنعت اول جهان تبديل خواهد شد. با گذر زمان و پيشرفت اين صنعت، گردشگري از حالت عام خارج شده و به شاخه‌هاي تخصصي نظير گردشگري فرهنگي، گردشگري ورزشي، گردشگري ماجراجويانه، گردشگري مذهبي، گردشگري سلامت و غيره تقسيم شده است. آنچه که مبناي اين تقسيم‌بندي قرار مي‌گيرد «نيت يا قصد اصلي» گردشگر از گردشگري است. بنابراين، افرادي که به منظور برخورداري از خدمات سلامت (پيشگيري، درمان) به کشور ديگري سفر مي‌کنند، در زمره گردشگران سلامت قرار دارند.

شرحي بر گردشگري سلامت در جهان

 تركيبي از عوامل متعددي موجب رشد صعودي گرايش مردم به مسافرت‌هاي پزشكي شده است كه از جمله هزينه بالاي زندگي در كشورهاي صنعتي، آسان شدن مسافرت‌هاي بين المللي و اصلاح و بهبود سطح تكنولوژي و استاندارهاي پزشكي در بسياري از كشورهاي جهان، قابل ذكرند. يک دليل كشش به سوي مسافرت پزشكي، راحتي آن در مقايسه با كشور‌هاي ديگر است. در برخي كشور‌ها كه سيستم خدمات درماني عمومي متداول است، معمولاً زمان زيادي براي پاسخگويي به نياز شهروندان صرف مي‌شود و بيماران ناگزيرند مدت طولاني در انتظار رسيدگي به وضعيت‌شان باشند. شرايطي نظير پيوند مفصل ران كه در انگلستان و كانادا يک سال و يا بيشتر بايد در نوبت منتظر شد. ليكن در سنگاپور،تايلند، فيليپين، يا بنگلور هند، بيمار مي‌تواند يک روز پس از ورود تحت مراقبت و درمان قرار گيرد

از ميان دلايلي كه موجب مي شود افراد با هدف درمان مسافرت كنند، مي‌توان به هزينه‌ي پايين مراقبت‌هاي پزشكي، جستجو براي يافتن پزشک متخصص و با‌تجربه، كيفت مناسب خدمات درماني، ايمني و كوتاه‌تر بودن زمان انتظار براي درمان اشاره کرد. در كانادا، در سال 2005 تعداد افراد در حال انتظار براي درمان 782936 نفر بود كه ركوردي در جهان محسوب مي شود . تعداد اين افراد در آفريقاي جنوبي، به ميزان كمتر از يک دهم پايين تر از ايالات متحده آمريكا يا غرب اروپا بوده است

 توريسم درماني يکي از انواع توريسم سلامت است و توريسم سلامت يکي از انواع توريسم است که به سه بخش ذيل تقسيم مي‌شود.

توريسم تندرستي: مسافرت به دهکده‌هاي سلامت و چشمه‌هاي آب معدني بدون دخالت پزشک
توريسم درماني: استفاده از آب‌هاي معدني، نمک، لجن‌هاي طبيعي، مناطق آفتاب‌گير و… تحت نظارت و مداخله پزشک
توريسم پزشکي: مسافرت براي درمان بيماري و انجام جراحي زيرنظر پزشکان در مراکز درماني که علاوه بر معالجه پيگيري بيمار را شامل مي‌شود.

گردشگري سلامت در ايران

گردشگري سلامت در ايران با وجود کيفيت بالاي خدمات درماني و قيمت ارزان، به علت نبود تبليغات مناسب، هنوز جايگاه خود را در بازار نيافته است و گام‌هاي نخست را طي مي‌کند. در حالي‌که دولت بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي خود بايد تا پايان برنامه چهارم توسعه 30 درصد از نيازهاي درماني کشور را از طريق صدور کالا، خدمات پزشکي و توريسم درماني فراهم کند. دراين ميان ايران رقباي مهمي نيز در منطقه دارد. از جمله رقباي مهم ايران در حوزه خليج‌فارس مي‌توان اردن و دبي را نام برد. کشور اردن سالانه 500 ميليون دلار درآمد ارزي از توريسم درماني دارد. دبي از چند سال پيش شهرهاي سلامت را راه‌اندازي کرده و با برخي از دانشگاه‌هاي معتبر دنيا براي توسعه اين مراکز قرارداد بسته است.

اما اين آغاز راه است. طبق استراتژي‌هاي تعريف شده که قرار است اعتباري برابر با 16 ميليارد درهم دبي به بخش توريسم درماني اختصاص يابد. دبي مي‌کوشد هسته قدرتمندي براي ارتقاي اين بخش ايجاد کند. اين طرح شامل تقويت شبکه‌هاي موجود تسهيلات درمان و سلامت و نيز ايجاد زير ساخت‌هاي مدرن و مرکز معتبر و بزرگي از متخصصان سلامت ومهارت‌هاي درماني با اعتبار توريستي در دبي است. طبق اين طرح، قرار است ضمن برقراري ارتباط با بازارهاي گسترده جهاني و تحقيق در باره نخستين اقدامات در راستاي طرح استراتژيک دبي 2015 ، با مسيريابي و طرح عملي براي توسعه، مراحل آغازين اين طرح عملي شود.

گردشگري پزشکي

اين بخش از گردشگري سلامت مستقيما در تماس با پزشکان و بيمارستان ها است. افرادي که با هدف استفاده از تخصص پزشکان يا انجام اعمال جراحي دست به سفر مي زنند موضوع هدف اين بخش از گردشگري هستند.

احداث هتل بيمارستان ها، تبليغات بين المللي، مراجعه افراد معروف براي انجام اعمال جراحي و توسعه کنفرانس هاي پزشکي نشانگر توسعه بخش گردشگري سلامت در ايران است.

عوامل مؤثر بر رشد و توسعه گردشگري سلامت از اين قرارند:
 

• برند سازي
• توجه ويژه به سياست‌گذاري در اين بخش
• هماهنگي کامل بخش دولتي و خصوصي و نهادهاي مرتبط با گردشگري سلامت
• سرمايه‌گذاري جهت تقويت زيرساخت‌هاي گردشگري سلامت
• ايجاد تشکل خصوصي گردشگري سلامت و حمايت از آن
• حمايت ويژه از مجموعه‌هاي فعال در اين زمينه
• برگزاري و شرکت در نمايشگاه‌هاي مختلف گردشگري سلامت